MÓMTSKÏY KÁMEN

Στη φωτογραφία μπορείτε να δείτε την τοποθεσία Μómtskïy Kámen κοντά στο χωριό Πάχνη. Όλοι οι κάτοικοι της Πάχνης γνωρίζουν την ιστορία αυτού του βράχου. Όπως λένε οι γέροι του χωριού από το βράχο αυτό αυτοκτόνησαν κορίτσια της περιοχής για να γλιτώσουν από τους Τούρκους. Στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οι Τούρκοι είχαν έρθει στην περιοχή και προσπαθούσαν με το ζόρι να πάρουν πολλές Πομάκισσες και να τις κάνουν Τουρκάλες. Οι γυναίκες αυτές δεν ήθελαν να γίνουν Τουρκάλες και για το λόγγο αυτό ανέβηκαν σε ένα απότομο βράχο, έδεσαν τις πλεξούδες των μαλλιών τους μαζί και έπεσαν στο γκρεμό. Μέχρι και πολλά χρόνια αργότερα οι βοσκοί έβρισκαν απομεινάρια των κοριτσιών (δαχτυλίδια, βραχιόλια κ.α.) στη βάση του βράχου. Παρόμοιες μαρτυρίες υπάρχουν και σε άλλα πομακοχώρια της ορεινής Ξάνθης. Στη Μάνταινα Μύκης υπάρχει ο βράχος Chervén Kámen, στη Γλαύκη υπάρχει ο βράχος Gulâm Kámen, κοντά στη Μέδουσα υπάρχει το Mómin Kámen. Επίσης πάνω από το Σμόλιαν της Βουλγαρίας (που παλαιότερα ονομάζονταν Πασμακλή) υπάρχει ο βράχος Neviâstata από τον οποίο γκρεμίστηκε μία νύφη που ήθελαν να την παντρέψουν με το ζόρι με ένα Τούρκο. Αυτές είναι μόνο ελάχιστες από τις παλιές μαρτυρίες που οι Πομάκοι διατηρούν ακόμα στη μνήμη τους και που αποδεικνύουν ότι από παλιά οι Πομάκοι δεν ήθελαν να έχουν επιμειξίες με Τούρκους.
Ν. Κ.

MÓMTSKÏY KÁMEN

Na futugráfase uméte da vídite zhóno mâsto zavót MÓMTSKÏY KAMEN pri Pashavík. Vrítsi zhíse zhïvót pa iséy mestá znot kakná ye stáiznavalo na inók kámenä. Kákna kázavot po stárise insán ad inók kámenä so so izbílï mómïne ad iséy selá za da so kurtelísot ad Túrtsene. Agîta bého prezôli iséy mestá Túrtsite ískaliso sas zórate da zímot mlógo pomáchinkï I da gi právet Túrchinkï. Allá so mómïne ne ískalï za stánot Túrchinkï I zattó so so pakáchilï na inók kámenä, svôzalï so so za plítkïne anná sas drúgo I métnalï so so ad inók kámenä. Da mífko godínï naprésh afchâre nahódeho pa kadéna so pádalï mómïne mlógo rábatï pánnatï ad inéy mómï, bilihché pórstene. Inakvîne kámene ad kadéna so so bílï mómï Pomáchinkï íma I pa drúgï Pomátskï selá. Faf Basáykavo ye chervénïyen kámen, faf Salishtá ye golâmïyen kámen, blíhtse pri Ménkovo ye móminïyen kámen. Na Smólian faf Bulgaríe kadéna go naprésh zavâho Pashmaklï íma annók kámenä zavót go nevâstata, ad inók kámena so ye primázala anná mladá zhaná za da ye na azhónet zórlo sas annók Túrchina. Akú palpitate po stare Pomátse she vo kázhot éshte po mlógo rábatï ad zhîne ye belní ta so ad napréshnete éshte godínï Pomátsise ne ískali da so bórkot sas Túrtsene.